Hỏi: Lễ Noel ở phương Tây, tại sao các vị lớn trong Phật giáo như Đức Đạt Lai Lạt Ma, HT. Nhất Hạnh, Thiền Sư Ajahn Chah, luôn tỏ ra bao dung. Tại sao quý thầy lại bác?
Đáp: Tâm của quý ngài bao dung vì đã có sự tu chứng nhất định. Chúng ta không thể vin vào đó để tự do xu hướng theo ngoại đạo. Vì hoàn cảnh mỗi nơi mỗi khác. Nhất là ở các xứ có liên hệ đến Tây Phương thì Noel là một hiện tượng văn hoá, không thể tách rời. Nên quý ngài phải tuỳ duyên hoằng pháp. Do đó sự kêu gọi đoàn kết, thương yêu, trong tinh thần phụng sự, để hạn chế chia rẽ, đấu tranh và nâng đỡ nhau bằng đức Từ Bi của đạo Phật là điều cần thiết. Do đó, Phật tử ở phương Tây như (Làng Mai) thuận theo văn hoá Tây Phương, cũng không lấy gì làm lạ. HT. Nhất Hạnh tổ chức Noel, là phương tiện để giúp người phương Tây có thêm một cơ hội vào chùa tìm hiểu Phật giáo. Đó là tầm nhìn rộng lớn và trí tuệ của quý ngài.
Riêng bối cảnh cải biến văn hoá của Việt Nam trong hiện tại, nếu ủng hộ giới Phật tử chơi lễ Noel, thì họ sẵn sàng hoà tan. Hiện nay lượng Phật tử đang giảm về chất, còn giới tín đồ Phật giáo rất dễ dàng bị cải đạo qua các hình thức như hôn nhân, làm phép chữa bệnh, giáo dục từ mầm non đến trường cao đẳng nghề, lễ hội.v..v.. Chỉ trong hơn thập niên gần đây, giới Thanh Thiếu Niên Phật tử mới được quan tâm chăm sóc nhiều hơn qua các hình thức Câu Lạc Bộ, Trại Hè, Tổ chức TTXH. Tuy nhiên do đặc tính mình ăn liền, nên lâu dài không được trang bị kiến thức Phật học căn bản đầy đủ như tổ chức GĐPT truyền thống. Về lâu dài, sự phát triển của các tổ chức mang tính CLB của thanh niên Phật tử sẽ không đồng bộ. Đây là một điều đáng trăn trở cho Phật giáo trong tương lai, thiếu cả về chất và lượng trong hàng Phật tử. Nên đa số không thể tự miễn dịch được trước các trào lưu Tây hóa không chọn lọc như: “sống thử, nạn phá thai gia tăng, lễ hội Halloween, Noel …” Đó là nguy cơ xối mòn của văn hoá truyền thống và đạo đức xã hội. Mà bất kỳ ai còn lưu tâm đến giáo dục và vận mệnh Phật giáo cũng đều trăn trở.
Cho nên, việc gióng lên hồi chuông báo động trong giới Phật tử hiện nay về sự hoà tan trong các lễ hội văn hoá phương Tây là điều cần thiết. Không những vậy, đã đến lúc Tăng Ni phải bắt tay vào hành động, dấn thân vào các lĩnh vực giáo dục, y tế, an sinh xã hội, để cứu vãn nguy cơ thiểu số hoá Phật giáo. Đó là trách nhiệm của Tăng Ni Phật tử trong giai đoạn hiện nay. Nên chúng tôi có lên tiếng về việc quý Phật tử chơi lễ Noel cũng không phải là chấp thủ. Đó là việc cần làm vì lòng Từ Bi muốn giữ họ trong Tam Quy, đúng với vai trò bổn phận của người Phật tử. Vì hoàn cảnh lịch sử văn hoá của Việt Nam rất khác so với phương Tây, nên cách Hoằng Pháp không thể đánh đồng, bởi có liên quan đến vận mệnh Đạo Pháp và Dân tộc. Bao giờ tới Phật đản các tín hữu Công giáo họ ăn mừng, thì quý Phật tử mới nên a dua ngược lại theo người khác. Vì văn hoá Việt Nam, đến nay vẫn không hề xem Noel là kỳ nghĩ trước Tết Tây Lịch, mà vẫn là lễ hội gắn liền với Công Giáo.
Thích Như Dũng
