Thứ Năm, Tháng Mười Hai 5, 2024
Khác
    HomeVăn HóaNghệ thuậtMột số sự khác biệt giữa tiếng Bắc và tiếng Nam

    Một số sự khác biệt giữa tiếng Bắc và tiếng Nam

    Tôi năm nay đã 79 tuổi, gần đất xa trời, không biết còn sống tới ngày mai không cho nên rất quý trọng thời gian. Những giờ phút quý báu còn lại tôi tập trung vào lãnh vực văn hóa, văn chương và Phật Giáo để cống hiến cho đời những gì mình thấy có ý nghĩa.

    Định mệnh của dân tộc Việt Nam là định mệnh chia cắt. Một trăm năm Trịnh-Nguyễn phân tranh chẻ đôi đất nước với Đàng Trong và Đàng Ngoài. Rồi 87 năm dưới thời thực dân Pháp đất nước bị chia ba cho nên ba miền lại có nhiều nhiều điều không hiểu nhau. Rồi từ 1954-1975 đất nước lại bị chia đôi cho nên sự khác biệt về nhiều mặt lại gia tăng hơn nữa.

    Sau 1975 người Miền Bắc tràn vào Miền Nam rất đông  và có rất nhiều điều không hiểu Miền Nam vì ngôn ngữ bất đồng. Sưu tầm một số danh từ khác biệt giữa hai miền giúp chúng ta hiểu nhau. Sự thống nhất về ngôn ngữ là điều vô cùng cần thiết cho một dân tộc. Ngôn ngữ sẽ trở nên chính thống khi nó được phổ biến rộng rãi, được mọi người chấp thuận và được giảng dạy ở học đường. Sự đa dạng về ngôn ngữ là điều rất tốt chứ không phải là điều xấu, miễn là sự “đa dạng” đó người ta hiểu và chấp nhận. Văn học của dân tộc ta từ ngàn xưa viết là “vũ” và “chính”. Thế nhưng khi các chúa Nguyễn lập nghiệp ở phương nam nó biến thành “võ” và “chánh” như “võ khí”, “Việt Võ Đạo”, “học võ”, “hành chánh”, “chánh đạo” và phổ biến gần 500 năm rồi. Do đó không thể nói  “vũ” và “chính” là đúng và “võ” và “chánh” là sai. Và cũng không thể nói “võ”, “chánh” đúng còn “vũ” và “chính” là sai. Hai từ ngữ này sẽ cùng tồn tại và đó là sự đa dạng của ngôn ngữ.

    Bản sưu tầm dưới đây chắc chắn còn nhiều thiếu sót mong quý vị nào cảm thấy thích thú xin đóng góp thêm để có một bản hoàn chỉnh cho gia tài ngôn ngữ Việt Nam. Đa tạ.

    Bắc                                                      Nam

    - Advertisement -

    A dua                                                  Hùa theo

    Ám quẻ                                               Kỳ đà cản mũi

    Ăn bám                                               Báo cô

    Ăn mày                                               Ăn xin

    Ăn mày đòi xôi gấc                             Nghèo mà ham

    Ăn theo, ăn ké                                     Ăn có

    Anh cả                                                 Anh hai

    Anh rể, em rể                                      Dượng

    Áo cánh                                               Áo bà ba

    Áo may-ô                                            Áo thun ba lỗ, áo thun

    Áo quan                                              Hòm

    Ba ba                                                   Cua đinh

    Bà La Sát                                            Bà chằn

    Bách (100)                                          Bá (bá tánh= trăm họ)

    Bạn, nhân tình                                     Bồ

    Bản (bản sư)                                        Bổn (bổn sư)

    Bàng quang                                         Bọng đái

    Bánh đa                                               Bánh tráng

    Bánh ga-tô                                          Bánh bông lan

    Bánh rán                                              Bánh cam

    Bánh tây                                              Bánh mì

    Bát                                                      Chén

    Bát phố                                               Dạo phố

    Bé tẻo teo                                            Bé xíu

    Bệnh lòi dom                                      Bệnh trĩ

    Béo                                                      Mập

    Bèo Nhật Bản                                     Lục bình

    Bênh thổ tả                                         Dịch tả

    Bí tất                                                   Vớ

    Bố mẹ, cậu mợ                                    Ba má

    Bố mẹ                                                  Ông già, bà già

    Bộ đồ ưng ý nhất                                Bộ đồ vía

    Bóng                                                   Banh (trái)

    Bủn xỉn                                               Kẹo

    Buồn ơi là buồn                                  Buồn năm phút

    Buồn chết đi được                              Rầu thúi ruột

    Ca-nô                                                  Xuồng máy

    Cá cược                                               Cá độ

    Cá quả                                                 Cá lóc

    Cân                                                      Kí-lô

    Càu nhàu, cằn nhằn                             Càm ràm

    Cầu lông                                              Vũ cầu (vũ là lông chim)

    Cây cảnh                                             Cây kiểng

    Chán phèo                                           Vô duyên

    Chăn                                                    Mền

    Chính (hành chính)                            Chánh (hành chánh)

    Chè                                                      Trà

    Chè tàu                                                Trà tàu

    Chim gái, chim chuột, tán gái             O mèo

    Chơi hội                                              Chơi hụi

    Chổi xể                                                Chổi chà

    Chu (Phan Chu Trinh)                         Châu (Phan Châu Trinh)

    Chum, vại                                            Lu, khạp

    Chuột sa chĩnh gạo                             Chuột sa hũ nếp

    Chuyện nhảm                                      Ba lơn

    Chuyện gẫu                                         Tán dóc

    Cỗ bàn                                                 Tiệc tùng

    Cốc rượu                                             Ly rượu

    Cơm rang                                            Cơm chiên

    Cua gái                                                O mèo

    Cười lộn ruột                                      Cười bể bụng

    Cười tủm tỉm                                      Cười mỉm chi

    Cương (Kinh Kim Cương)                 Cang (Kinh Kim Cang)

    Dạ dày                                                            Bao tử

    Dọc mùng                                           Bạc hà

    Du côn                                                            Du đãng

    Du thủ du thực                                   Đá cá lăn dưa

    Dưa chuột                                           Dưa leo

    Đái (Đái công chuộc tội)                     Đới (Đới công chuộc tội)

    Đâm                                                    Lụi

    Đần độn                                              Lù đù, cù lần

    Đánh                                                   Uýnh

    Đánh chén                                           Nhậu

    Đậu phụ                                              Tàu hũ

    Đắt đỏ                                                 Mắc mỏ

    Đẹp, tốt, giỏi, chiến, cừ                      Ngon lành, bảnh

    Đi chân chữ bát                                   Đi hàng hai

    Đi chuyến tàu suốt                              Hết đường tương chao

    Đĩa                                                      Dĩa

    Đỗ (hạt)                                               Đậu

    Đồ đồng nát                                        Đồ lạc xoong

    Đòn hội chợ                                        Bề hội đồng

    Đồng xu                                              Bạc cắc

    Đũa xe đạp                                          Căm

    Đứng dạng chân                                 Chàng hảng

    Được                                                   Đặng (Thà mất lòng anh đặng bụng chồng)

    E thẹn                                                  Mắc cở

    Êm thắm                                              Êm ru bà rù

    Hàng mã                                              Đổ dỏm

    Kiết tường                                          Cát tường

    Làm ăn                                                Mần ăn

    Làm bừa                                              Ẩu

    Làm thuê                                             Làm mướn

    Lề mề                                                  Chậm lụt, lè phè

    Lung tung                                           Tùm lum

    Khang                                                 Khương (Phú, Quý, Thọ, Khương, Ninh)

    Khèo, chơi đểu                                    Đá giò lái

    Khuỷu tay                                           Cùi chõ

    Kim cương                                          Hột xoàn

    Gạo nếp cẩm                                       Gạo nếp than

    Hen (bệnh)                                          Suyễn

    Hết chỗ chê                                         Hết sẩy

    Hợp (Liên Hợp Quốc)                                    Hiệp (Liên Hiệp Quốc)

    Hoa                                                     Bông

    Hoa nhài                                              Bông lài

    Hoa đại (hoa hình chữ Đại)                 Bông xứ

    Hổ                                                       Cọp

    Hoàng Đế                                            Huỳnh Đế

    Hòm                                                    Dương

    Hòm thư                                              Hộp thư

    Hụt hẫng                                             Chới với (không chỗ bám víu, không nơi nương tựa)

    Hống hách                                           Làm tàng, làm phách

    Kênh kiệu                                            Làm phách

    Lang thang, vớ vẩn                             Lang bang

    Lạng (vàng)                                         Lượng (vàng)

    Láng bóng                                           Láng cóong

    Lòi dom (bệnh)                                   Trĩ

    Lợn                                                     Heo

    Lợn lòi                                                            Heo rừng

    Lúi cúi                                                 Lui cui

    Lười                                                    Làm biếng

    Luộm thuộm, không đứng đắn           Bê bối

    Ma mãnh                                             Ma lanh

    Màn                                                     Mùng

    May rủi                                                Hên xui

    Mình ơi                                               Cưng ơi

    Một tấc lên trời, khoe khoang             Nổ, nổ sảng

    Mũ                                                       Nón

    Mù                                                       Đui

    Mũ ni che tai (thái độ)                         Trùm mền

    Mừng tuổi                                           Lì xì

    Nằm mê, nằm mơ                                Mớ

    Nến                                                     Đèn cầy

    Ngã                                                     Té

    Ngan                                                   Vịt xiêm

    Ngày giỗ                                             Ngày kỵ

    Nghe hơi nồi chõ                                Nghe lóm, đoán mò

    Nghĩa (Quảng Nghĩa)                         Quảng Ngãi

    Ngõ                                                     Đường hẻm, hẻm

    Ngô                                                     Bắp

    Ngổ ngáo                                            Ngang tàng

    Ngọt lịm                                              Ngọt như mía lùi

    Nhà tù                                                 Khám (đường)

    Nhại                                                    Nhái (giọng)

    Nhậm  (Ngô Thì Nhậm)                      Nhiệm (Ngô Thời Nhiệm)

    Nhậm chức                                          Nhiệm chức

    Nhân                                                   Nhơn (Nhơn nghĩa)

    Nhanh nhẩu đoảng                              Lanh chanh

    Nhớ mãi                                              Nhớ hoài

    Ninh nhừ                                             Hầm (Gà hầm thuốc bắc)

    Nói láo                                                            Ba xạo, nói xạo

    Nói phét thành thần                            Dóc tổ

    Nói phét, nói điêu                               Nói dóc, ba sạo

    Nói quá, khoe khoang                         Nổ

    Nũng nịu                                             Nhõng nhẽo

    Nước dùng                                          Nước lèo

    Nuông chiều                                        Cưng

    Ông ba bị chín quai                             Ông kẹ

    Phải lòng                                             Thương, yêu ai

    Phanh                                                  Thắng (xe)

    Phúc                                                    Phước

    Quả                                                     Trái

    Quả dứa                                              Trái thơm

    Quả na                                                 Mãng cầu

    Quần cụt, quần short                           Quần đùi

    Quần lĩnh                                            Quần lãnh

    Quý                                                     Quới (Quới nhân phù trợ)

    Rang (cơm rang)                                 Chiên   (cơm chiên)

    Rau húng                                             Rau thơm

    Rau mùi                                               Rau ngò

    Rau ngò om                                         Rau ngổ

    Rau cải cúc                                          Rau tần ô

    Rét (thời tiết)                                      Lạnh

    Roi (quả)                                             Mận

    Rượu nếp                                            Cơm rượu

    Rượu trắng                                          Rượu đế

    Săm, lốp xe                                         Vỏ ruột xe

    Sắn                                                      Khoai mì

    Say túy lúy, say mèm                          Say xỉn

    Sinh                                                     Sanh (Sanh con quý tử)

    Sơn (núi)                                             San (giang san)

    Súng cao-su                                         Ná thung

    Súp-lơ                                                             Bông cải

    Sướng làm sao đâu                              Đã đời

    Súy (nguyên súy)                                Soái  (nguyên soái)

    Tách                                                    Ly

    Tháo dạ (bệnh)                                    Tiêu chảy

    Thẹn                                                    Mắc cở

    Thì  (Ngô Thì Nhậm)                          Thời (Ngô Thời Nhiệm)

    Thìa                                                     Muỗng

    Thịt ba rọi                                            Thịt ba chỉ

    Thoái   (Tiến thoái lưỡng nan)            Thối (Tiến thối lưỡng nan)

    Thối                                                     Thúi, thúi rùm

    Thông gia                                            Xui gia

    Thủ lĩnh                                               Thủ lãnh

    Thụ  (cây)                                            Thọ

    Thùng sắt tây                                      Thùng thiếc

    Thuyền                                                Ghe

    Thượng nguyên                                   Thượng ngươn

    Tiến                                                     Tấn (tấn công)

    Tính (họ) bá tính                                 Tánh (bá tánh)

    Tối mò                                                 Tối thui

    Thủ lợn                                                Đầu heo

    Thủ đoạn                                             Mánh mung

    Tốt                                                       Chốt (cờ tướng

    Trái khoáy, ngược đời                         Cắc cớ

    Trèo cao                                              Nghèo mà ham

    Trứng vịt                                             Hột vịt

    Tức như bò đá, tức lộn ruột                Tức cành hông

    Tức chết đi được                                 Tức thấy mồ

    Tùng  (tùy tùng)                                  Tòng (tùy tòng)

    Vâng (Miền Bắc gọi dạ, bảo vâng)     Dạ (Miền Nam cái gì cũng dạ)

    Vành xe                                               Niềng

    Vào (trong, nhà)                                  Vô (trong, nhà)

    Vào tù, ở tù                                         Xộ khám

    Vô duyên, nhạt như nước ốc              Lãng nhách

    Vũ đài                                                 Võ đài

    Vũ khí                                                 Võ khí

    Vừng                                                   Mè

    Xe ô-tô                                                Xe hơi

    Xe ngựa                                               Xe thổ mộ

    Xì dầu                                                 Nước tương

    Xúi  quẩy                                            Xui, xui tận mạng

    Xưa lắm rồi                                         Xưa như trái đất

    Xuống giốc không phanh                    Đời tàn trong ngõ hẹp
                                                                                            Đào Văn Bình

    - Advertisement -
    Tin tức khác
    - Advertisment -

    Xem nhiều