Dưới góc độ triết học, có thể nói Báo chí và “Chân, Thiện, Mỹ” là một “cặp phạm trù” đặc biệt. Cặp “phạm trù” đặc biệt này có mối quan hệ chặt chẽ, biện chứng, gắn bó hữu cơ xoắn xuýt với nhau và tác động qua lại lẫn nhau để cùng nhau cống hiến cho nhân loại một cách tích cực nhất, xả thân nhất, tốt đẹp nhất và hiệu quả nhất(!)
Nếu thước đo của Báo chí chân chính là: Kịp thời, chính xác, khách quan, trung thực, cụ thể và nhân văn – có lẽ, đã đạt được “Chân, Thiện, Mỹ”. Thì “cái vế” kia của cặp phạm trù đặc biệt này – “Chân, Thiện, Mỹ”: lại là sự cụ thể hóa lí tưởng của loài người hướng tới văn minh cao đẹp!
“Chân” là chân thành, là trung thực, là khách quan, là chân lý, là sự đúng đắn.
“Thiện” là sự thiện lành, thánh thiện – trong trắng, là sự tốt đẹp, sự tử tế và là tất cả những gì con người nhất!
“Mỹ “là cái đẹp, đẹp cả về nội dung và hình thức, đẹp cả về nhận thức và tư duy, đẹp cả hành vi và lời nói…
Như vậy: khi báo chí phản ánh chân thực, khách quan, đầy đủ, kịp thời muôn mặt của đời sống xã hội – Ấy là báo chí đã đáp ứng được nhu cầu cuộc sống của công chúng. Ngược lại, khi công chúng quay lưng lại với báo chí thì đó là lúc “Chân, Thiện, Mỹ” bị xâm hại – hoặc bị xúc phạm!
Lịch sử xã hội loài người tiến hóa và phát triển qua nhiều hình thái xã hội từ thấp đến cao. Tựu trung, cái đẹp, cái tốt là phổ biến. Cái chưa tốt và cái xấu bao giờ cũng có. Khi báo chí đưa tin tốt là đưa niềm vui cho mọi người. Đưa tin xấu để cảnh báo cho xã hội, gia đình và từng cá nhân để phòng… “Khen cái đẹp – Dẹp cái xấu”. Đó là phương châm của báo chí. Tuy nhiên: Việc xấu mà khen thành tốt đó là tội lỗi. Càng tội lỗi hơn nếu việc tốt, sự việc tốt lại bị “Bôi đen” – Cần phải tẩy chay, không thể chấp nhận!
Thật vui- Kỷ niệm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam 21/6, có thể báo công, hoặc ghi công trong suốt từ đầu năm đến nay như sau: Ròng rã suốt từ đầu năm ngoái, và cũng là thời điểm khởi phát đại dịch Covid-19 đến nay, Báo chí đã luôn luôn đồng hành với Chính phủ trong việc đẩy lùi đại dịch Covid-19. Thực hiện lời kêu gọi của đảng và nhà nước coi “chống dịch như chống giặc”. Báo chí đã góp phần đưa chủ trương đường lối và nghị quyết của Đảng đến với cuộc sống . Những thành tựu chúng dịch như chống giặc của chúng ta đã được bạn bè quốc tế đánh giá “Việt Nam là tấm gương sáng ngời về năng lực lãnh đạo quốc gia” để chiến thắng đại dịch.
Báo chí cũng tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ xây dựng một nền hành chính “Kiến tạo, liêm chính, hành động và phục vụ”. Phản ánh phong phú đầy đủ mọi mặt của xã hội giúp cho Chính phủ những thông tin quý giá để kịp thời điều chỉnh chủ trương chính sách và điều hành.
Đã mạnh mẽ tấn công liên tục và đều khắp những tệ nạn trong xã hội cũng như những tiêu cực trong bộ máy quản lý hành chính nhà nước… Giúp cho Đảng và Nhà nước khái quát bức tranh toàn cảnh của kinh tế, xã hội từng giờ, từng ngày, từng tháng và cả năm.
Nhiều tin, bài trên báo chí kịp thời, sắc bén – dự báo, dự đoán có giá trị như những “Kế sách” tham mưu cho Đảng và Nhà nước… Đồng thời có những tin, bài phóng sự, bình luận trung thực, dũng cảm – Có giá trị như những vị “Gián quan” giúp cho Đảng và Nhà nước hoàn thiện chủ trương chính sách “Vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.
Nhiều phóng viên, nhóm phóng viên của nhiều tờ báo đã dũng cảm – Không ngại khó khăn gian khổ, sẵn sàng đi tác nghiệp những địa bàn cực kỳ khó khăn gian, khổ ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo để đưa tin, viết bài kịp thời phục vụ cho công chúng.
Trên mặt trận chống giặc “Nội xâm”, nhiều phóng viên, nhóm phóng viên của nhiều tờ báo đã bản lĩnh, dũng cảm, sẵn sàng đối đầu với thử thách và hiểm nguy để phản ánh đúng sự thật. Giúp cho Đảng và Nhà nước kịp thời xử lý, chấn chỉnh những hiện tượng tiêu cực nhức nhối trong bộ máy quản lý hành chính các cấp…
Bên cạnh những cống hiến cực kỳ to lớn của báo chí đã kể trên, cũng cần phải nhìn nhận thẳng vào một thực tế hiện nay: Đó là vẫn còn những “Hạt sạn” trong làng báo chí. Vẫn còn những cây viết đi ngược với những giá trị “Chân, Thiện, Mỹ”. Vẫn còn những tờ báo đưa tin giật gân, câu khách, đưa tin tốt thì ít, tin xấu thì nhiều, thậm chí có những tờ báo Điện tử thường xuyên đưa những tin dung tục – Trái với thuần phong mỹ tục lên mặt báo…(!) Thật buồn và xấu hổ !
“Chân, Thiện, Mỹ” – là đích hướng tới của con người văn minh và xã hội văn minh. Báo chí là món ăn tinh thần của con người văn minh và xã hội văn minh. Do vậy, mục đích cuối cùng của báo chí là hướng tới những giá trị “Chân, Thiện, Mỹ”!
Báo chí chỉ có thể hoàn thành sứ mạng thiêng liêng của mình khi luôn luôn thực sự hướng tới những giá trị “Chân, Thiện, Mỹ”(!)
Thành phố Hồ Chí Minh, 18/6/20201
Luật gia TRẦN THÚC HOÀNG
