Trên hành trình từ Murmansk, Nga đến Kerman, Iran của tôi thì thủ đô Elista của Kalmykia là điểm đến không nằm trong dự định. Đây gần như chỉ là một điểm dừng chân vô tình xuất hiện trên bản đồ khi tôi đến biên giới nước Cộng hòa Goergia trước khi visa của tôi hết hạn.
Nước Cộng hòa Kalmykia là một khu vực được bao quanh bởi các bình nguyên bằng phẳng và nằm giữa các tỉnh phía nam – nơi mà căng thẳng sắc tộc đã gây ra những xung đột quân sự nhiều thập kỷ – biển Caspian và phần còn lại của Nga. Những người Kalmyk đã băng qua dòng sông Volga để tìm những vùng đất chăn thả gia súc vào đầu thế kỉ 17, cuối cùng đã định cư ở khu vực này sau khi Tsar Alexei Mikhailovich cho phép thành lập một chính quyền tự trị để chống lại những kẻ thù đến từ phía đông. Kalmykia trở thành nhà của cộng đồng Phật tử lớn nhất ở Châu Âu với khoảng 150.000 tín đồ xem Đạt Lai Lạt Ma là lãnh tụ của họ.
Elista – thành phố của những stupa trắng, của những pháp luân cầu nguyện màu vàng nghệ, của những bức tượng Phật mạ vàng – không có nhiều sự liên hệ với phần còn lại của nước Nga. Chỉ có vài chuyến tàu, xe tải nhỏ và xe khách đến và đi, bỏ lại những vạt bụi sau mình. Tôi đến trạm bắc của thành phố muộn hơn so với dự kiến và thấy mình trong một vùng tĩnh lặng mênh mông, sự sống chỉ được điểm xuyết bằng một vài tài xế taxi đang ngủ quanh những quầy bán hàng cũng yên tĩnh không kém. Dường như chẳng có gì xảy ra ở đây cả, càng củng cố thêm cho kết luận đó là tôi là vị khách duy nhất trong khách sạn đã đặt trước – một kiến trúc màu vàng bên cạnh một trạm xăng dầu. Khi bước xuống một trong những con đường chính, tôi không thấy gì nhiều ngoài những tiệm bán hàng tiện dụng vắng khách. Tại một bùng binh không có xe cộ, một ngôi đền ló ra giữa hàng trăm lá cờ cầu nguyện, một cầu vồng mờ dần của những ô vuông vải run rẩy trong gió. Cách đó một đoạn, một ngôi chùa lớn hơn xuất hiện trên đường đang phản chiếu những tia nắng mặt trời đã xâm nhập sau những đám mây mưa.
Có thể nhìn thấy phần mái rực rỡ của Chùa Ngôi nhà vàng của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni và nó chính là một định vị rõ ràng dành cho mọi người trong thành phố. Ngôi chùa của Elista được xây dựng vào năm 2005 ở nơi trước đây từng là một nhà máy và chùa mở cửa cho tất cả tín đồ Phật môn một năm sau khi nhận được chúc phúc của Đạt Lai Lạt Ma thứ 14 vào năm 2004.
Ngôi chùa Tây Tạng nói trên cao 63 m, sở hữu bức tượng Phật lớn nhất Châu Âu. Ngoài việc là điểm thu hút chính ở Elista, Ngôi nhà vàng của Đức Phật Thích Ca Mâu Ni còn đại diện cho một chiến thắng nho nhỏ của người Kalmyk – tộc người đã phải chịu đựng khủng bố vì đức tin của mình. Trong buổi lễ khánh thánh vào ngày 27/12/2005, tổng thống Kirsan Ilyumzhinov đã dành tặng ngôi chùa cho các nạn nhân đã từng chịu áp bức trước đây. Ngày khánh thành cũng không phải là ngẫu nhiên, đây chính là ngày bắt đầu năm mới theo lịch Kalmyk cũng là ngày kỷ niệm các vụ trục xuất hàng loạt người Kalmyk vào năm 1943 bởi chính quyền Liên Xô.
Mặc dù có địa vị là cộng đồng Phật giáo lớn nhất Châu Âu, nhưng Elista chủ yếu nổi tiếng vì đây chính là thủ phủ cờ vua của thế giới. Tòa nhà Thành phố Cờ vua – một công trình kiến trúc tráng lệ – được xây dựng để tổ chức Thế vận hội lần thứ 33 và các giải vô địch cờ vua sau này, là một ý tưởng của tổng thống Ilyumzhinov. Bản thân ông Ilyumzhinov cũng là một kì thủ cờ vua nổi tiếng – người đã quyết định biến một trong những khu vực bị cô lập và kém phát triển nhất Châu Âu thành một điểm đến dành cho những người đam mê cờ vua trên khắp thế giới.
Đã từng là vùng đất hấp dẫn những người chăn nuôi gia súc vì sự màu mỡ của mình, Thảo nguyên Kalmyk giờ đã trở thành một khu vực khô hạn và vô cùng nghèo nàn tài nguyên do các hoạt động thâm canh nông nghiệp. Tuy nhiên, chăn nuôi vẫn là ngành nuôi sống một số lượng lớn cư dân nước này và việc tổng thống đầu tư hàng triệu đô la vào nó là điều không phải bàn cãi.
Elista có quảng trường Valdimir Lenin và bức tượng của ông, cạnh đó là một ngôi chùa lớn và pháp luân xa của nó. Vào ban đêm, những ánh đèn neon màu đỏ chiếu sáng ngôi chùa.
Dân Nguyễn (Dịch từ Matador Network)
