Sử dụng hay hấp thu các dạng bổ sung đa vitamin khi không cần thiết không chỉ là sự lãng phí tiền bạc mà còn có thể nguy hại cho sức khỏe chúng ta.
Dưới đây là những điều cơ bản cần biết về việc hấp thu và bổ sung vitamin cho cơ thể dưới dạng các chế phẩm, viên uống bổ sung.
1 – Các đa vitamin đều có lợi cho sức khỏe?
Vào thập niên đầu thế kỷ 20, các bệnh thiếu vitamin chưa hề được nghe nói đến. Và vào thời gian này hầu như ít ai bị thiếu vitamin trầm trọng. Đa số các loại thực phẩm đóng gói đều có chứa vitamin và chúng ta có thể tự bổ sung một số vitamin cần thiết.
Các dạng bổ sung đa vitamin có thể chứa nhiều các vitamin bên trong nhưng thực vật chứa đến hàng trăm các hợp chất có lợi cho sức khỏe – chia sẻ của TS. Marian Neuhouser, chương trình phòng chống ung thư tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson (Seattle, Washington). Tuy nhiên, nếu bạn chỉ hấp thu một đa vitamin, bạn có thể đang bỏ lỡ nhiều hợp chất có lợi khác cho cơ thể.
2 – Đa vitamin có thể bù đắp cho chế độ ăn kém dinh dưỡng?
Một nghiên cứu phát hành trên tạp chí Biên niên Nội khoa phân tích kết quả của chương trình Women’s Health Initiative – nghiên cứu dài hạn với sự tham gia của hơn 160.000 phụ nữ trung niên. Các dữ liệu cho thấy người sử dụng đa vitamin không khỏe mạnh hơn người không sử dụng; đặc biệt với các bệnh như ung thư, bệnh tim mạch, đột quỵ.
Thậm chí phụ nữ có chế độ ăn kém cũng không có được lợi ích gì từ việc uống bổ sung.
3 – Vitamin C giúp đánh bại cảm lạnh?
Những năm 70 của thế kỷ 20, cộng đồng tin tưởng rằng vitamin C có khả năng đánh bại cảm cúm. Ngày nay, các nhà thuốc bán rất nhiều toa có chứa vitamin C.
Năm 2013, các nhà khoa học phân tích nhiều nghiên cứu được tiến hành cách đây vài thập kỷ với trên 11.000 người tham gia, phát hiện rằng: Vitamin C không thể đánh bại cảm lạnh, trừ các đối tượng như vận động viên marathon, người trượt tuyết, quân nhân. Vitamin C có thể giúp chúng ta mau hết cảm lạnh hơn thôi và hấp thu vitamin C sau khi các triệu chứng giảm đi cũng không có tác dụng.
4 – Vitamin có thể giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch?
Có thời điểm các nhà nghiên cứu hy vọng rằng các vitamin có tác dụng chống oxy hóa như vitamin C, E và tiền vitamin A (beta carotene) có thể ngăn ngừa sự hình thành mảng bám ở các thành động mạch; và các vitamin nhóm B cũng có nhiều công dụng hứa hẹn như vitamin B6, B12, folate có thể giúp phân hủy các amino acid homocysteine – mức cao thành phần này có liên quan đến bệnh tim mạch.
Tuy nhiên, một nghiên cứu thử nghiệm trên vitamin E cho thấy vitamin này không có tác dụng làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch và đột quỵ. Và cũng như beta carotene, vitamin E chỉ giúp giảm rất nhỏ nguy cơ tử vong do bệnh tim thôi chứ không có tác dụng ngăn ngừa bệnh.
Thay vì uống các chế phẩm bổ sung vitamin, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến nghị nên ăn đa dạng các loại rau củ quả và ngũ cốc nguyên hạt để đáp ứng nhu cầu vitamin của cơ thể.
5 – Các đa vitamin có giúp bảo vệ khỏi ung thư?
Các nhà nghiên cứu đều cho rằng các phân tử bất ổn như các gốc tự do có thể phá hủy các DNA của tế bào, làm tăng nguy cơ phát triển ung thư. Và các chất chống oxy hóa có thể ổn định các gốc tự do và làm cho chúng ít nguy hiểm hơn, về mặt lý thuyết.
Nhiều nghiên cứu thử nghiệm cho đến giờ vẫn chưa khẳng định tác dụng của viên bổ sung vitamin khi tiến hành nghiên cứu trên gần 5.500 người nữ sử dụng vitamin bổ sung và các vitamin nhóm B. Trong thời gian 7 năm, số lượng tham gia giữa hai nhóm có tỉ lệ tử vong vì ung thư và tỉ lệ ung thư giống như nhau.
6 – Các bổ sung vitamin không lợi thì có vô hại không?
Nhiều người cho rằng bổ sung vitamin nếu không lợi thì cũng không thể gây hại gì cho chúng ta. Nhiều nghiên cứu quy mô lớn kiểm tra tác dụng của viên bổ sung beta carotene và ung thư phổi. Nghiên cứu này đưa đến phát hiện gây ngạc nhiên cho các chuyên gia là bệnh ung thư phổi và tỉ lệ chết vì ung thư phổi ở người nam nghiện thuốc lá tăng cao khi bổ sung viên beta carotene.
Năm 2017, nghiên cứu kéo dài trong 10 năm trên 77.000 người trưởng thành trên 50 tuổi cho thấy các chế phẩm bổ sung vitamin B6 và B12 làm tăng nguy cơ ung thư phổi ở nam giới (nữ giới không bị ảnh hưởng).
Một số nghiên cứu khác cũng đưa ra quan ngại về hấp thu liều cao folic acid và tăng nguy cơ ung thư ruột kết.
Các chuyên gia khẳng định: Vitamin hoàn toàn an toàn khi hấp thu qua thức ăn chứa vitamin nhưng ở dạng viên bổ sung thì chúng có thể hoạt động như thuốc và có thể tiềm ẩn nhiều nguy hiểm và bất lợi cho sức khỏe.
7 – Dạng bổ sung vitamin D có tốt cho sức khỏe?
Vitamin D có thể bảo vệ chúng ta khỏi nhiều bệnh tật. Nam giới có mức vitamin D đủ sẽ giảm được một nửa nguy cơ đau tim so với nam giới thiếu hụt vitamin này. Hấp thu đủ vitamin D cũng giúp giảm nguy cơ mắc nhiều loại ung thư.
Tuy nhiên, vitamin D có thể được xem là vitamin từ ánh nắng mặt trời khi tiếp xúc qua da – chia sẻ của các chuyên gia Đại học Colorado.
Viện Y tế Hoa Kỳ khuyến nghị người trưởng thành nên hấp thu khoảng 600 IU vitamin D mỗi ngày, 800 IU sau tuổi 70.
8 – Người nữ có ý định mang thai có nên uống viên bổ sung vitamin?
Các bà mẹ tương lai vẫn cần bổ sung đa vitamin. Nếu hấp thu đầy đủ folate thì sẽ giảm được nguy cơ dị tật cột sống của thai nhi. Lượng an toàn nhất cho thai phụ là 400 mcg folic acid (dạng tổng hợp của folate) mỗi ngày khi mang thai.
Folic acid không nhất định cần thiết cho nhóm người khác. Chưa tới 1% dân số Hoa Kỳ, kể cả người nữ trong độ tuổi sinh sản thiếu folate. Ngũ cốc nguyên hạt giàu loại dưỡng chất này – theo Cơ quan Kiểm soát & Phòng chống Bệnh tật Hoa Kỳ (CDC).
Trần Trọng Hiếu
(theo Reader’s Digest)
